Narodowa Strategia Bezpieczeństwa (NSS) prezydenta Donalda Trumpa w końcu została opublikowana. Dla tych, którzy śledzili retorykę Trumpa podczas zeszłorocznej kampanii prezydenckiej, jego niedawne deklaracje polityczne, ujęte w jednozdaniowe hasła, oraz sygnały od sekretarzy Hegsetha i Rubio, NSS nie przynosi żadnych niespodzianek. 

W światopoglądzie Trumpa Forteca Ameryka została naruszona, rozproszono ją jej rolą światowego policjanta, erozją jej przemysłowej potęgi z powodu globalizacji oraz społecznymi kosztami nielegalnej masowej migracji przez jej granice. Jej obrona została osłabiona przez brak skupienia na jej podstawowych interesach narodowych oraz przekierowanie jej zasobów na wsparcie sojuszników i partnerów w różnych częściach świata. 

Trump jest zagrożony przez handel narkotykami wchodzący do amerykańskiego centrum przez jej porowate granice z Kanadą i Meksykiem oraz z Wenezueli drogą morską. Jest nieufny wobec chińskich ingerencji w kontynentalnej Ameryce, szczególnie poprzez szkodliwe inwestycje, jak w przypadku Kanału Panamskiego, który jest kluczowym punktem dostępu dla przemieszczania amerykańskiej marynarki wojennej z Oceanu Atlantyckiego do Oceanu Spokojnego. 

Trump przewiduje strategiczne wycofanie się z obecnych obszarów konfliktów lub kryzysów: konfliktu ukraińsko-rosyjskiego w Europie, uwikłań Izraela w Gazie, Libanie i Iranie oraz potencjalnego kryzysu na Tajwanie. Jego wycofanie wymaga działań osłonowych od jego sojuszników i partnerów, aby zapobiec całkowitemu załamaniu się międzynarodowego porządku wykutego w Bretton Woods przed końcem II wojny światowej. Dlatego zmusił członków NATO do zwiększenia wydatków na obronę do 5% PKB i próbował tego samego podejścia ze swoimi japońskimi, południowokoreańskimi i tajwańskimi sojusznikami.   

Trajektoria nowej NSS może prowadzić do niezamierzonych konsekwencji. W najgorszym przypadku zobaczymy powstanie różnych stref wpływów na całym świecie:

• kontynentalna Ameryka zdominowana przez USA
• Europa podzielona między Rosję a państwa NATO
• wysoce zbałkanizowany Bliski Wschód składający się z Izraela i okolicznych państw muzułmańskich
• starcie w regionie Indo-Pacyfiku między Chinami a sojusznikami i partnerami Ameryki trzymającymi linię. W najlepszym przypadku możemy przewidzieć pojawienie się minilateralnych porozumień kompensujących zmniejszoną obecność USA w Indo-Pacyfiku. Takie porozumienia to doraźne i zwinne struktury, które mogą odpowiadać na konkretne regionalne obawy bez obciążenia zbyt wieloma zobowiązaniami w ramach struktury podobnej do NATO.  

Sam region Indo-Pacyfiku może prowadzić do jego podziału na trzy podstrefy wpływów: (1) Azja Południowa z Chinami i Indiami rywalizującymi wzdłuż linii kontroli i na Oceanie Indyjskim, (2) Azja Wschodnia z Chinami przeciwko państwom pierwszego łańcucha wysp - Japonii, Tajwanowi, Filipinom i być może Korei Południowej, (3) środkowy Pacyfik z Australią, Nową Zelandią i Francją przeciwdziałającymi chińskim wpływom wśród państw wyspiarskich. 

Jednakże kraj nadal korzysta z zainteresowania Ameryki utrzymaniem otwartego Morza Południowochińskiego dla ruchu morskiego oraz utrzymaniem status quo na Tajwanie. Zgodnie z porozumieniem z Bretton Woods, amerykańska marynarka wojenna pozostaje gwarantem bezpieczeństwa globalnych dóbr wspólnych. Jednak żałosny stan amerykańskich zdolności stoczniowych osłabił zdolność amerykańskiej marynarki wojennej do reagowania na różne kryzysy w tym samym czasie. W Azji Wschodniej stworzyło to „regionalną nierównowagę sił morskich", która pozwoliła Chinom na skuteczną kontrolę nad Morzem Południowochińskim. Jej wysiłki na rzecz odbudowy przemysłowej bazy obronnej zajmą czas i nie ma gwarancji natychmiastowego sukcesu. Niektóre skutki globalizacji dla gospodarek Pierwszego Świata są po prostu trudne do odwrócenia. 

Alternatywne podejścia

Jak Filipiny poruszą się w tych zmianach w amerykańskiej postawie bezpieczeństwa narodowego i zmniejszonych zdolnościach morskich? Jakie powinny być nasze dostosowania w zakresie oczekiwań wobec sojuszu filipińsko-amerykańskiego? Jakie są alternatywne podejścia do złagodzenia zmniejszonego zaangażowania USA w regionie i wobec kraju? 

Dla kraju istnieje pięć imperatywów bezpieczeństwa narodowego, którymi musi się zająć: przywrócenie kontroli nad WPS w celu wznowienia nieskrępowanego dostępu do naszej wyłącznej strefy ekonomicznej w celach gospodarczych; ustanowienie solidnej bazy przemysłowej wspierającej budowanie zdolności AFP i PCG; wzmocnienie naszej postawy obronnej w północnym Luzonie w celu odstraszania i zakłócania chińskich kalkulacji wzdłuż kanału Bashi; obrona ojczyzny i społeczeństwa przed próbami KPCh destabilizacji kraju od wewnątrz; oraz wykorzystanie naszej unikalnej „mocy zwoływania" do współpracy z państwami o podobnych poglądach w ustanowieniu Północnoazjatyckiego Dialogu Bezpieczeństwa.

Po pierwsze, niedawna aktywacja Dowództwa Strategicznej Obrony AFP (SDC) i Grupy Zadaniowej Filipiny INDOPACOM daje możliwość utworzenia Połączonych Sił Morskich filipińsko-amerykańskich. Takie siły powinny być w stanie zapewnić mechanizm dowodzenia i kontroli oraz wymiany informacji wywiadowczych do zarządzania wspólnymi patrolami morskimi i powietrznymi jednostek marynarki, sił powietrznych i straży przybrzeżnej z Filipin, USA i innych partnerów strategicznych. Mogą być zadane do zwiększenia obecności w WPS w kierunku rytmu operacyjnego 24/7, początkowo w celu stworzenia bufora, a następnie stopniowego wypierania wkraczających chińskich statków z naszej wyłącznej strefy ekonomicznej oraz kluczowych wysp i obiektów.

Po drugie, musimy współpracować z Japonią, Koreą Południową, a być może nawet Indiami, aby przywrócić nasze zdolności stoczniowe i rozwinąć ekosystem przemysłowy do produkcji własnych dronów. Mamy również nadzieję, że amerykańska ustawa o autoryzacji wydatków na obronę narodową (NDAA) na rok budżetowy 2026 wypełni niedobór w udziale AFP w alokacjach ogólnych (GAA) w celu wzmocnienia szerokiego zakresu zdolności obrony zewnętrznej. Pozwoli nam to stopniowo budować środki wspierające „strategię zaprzeczenia" w WPS zgodnie z kompleksową koncepcją obrony archipelagowej SND. 

Po trzecie, powinniśmy zsynchronizować nasze potrzeby obrony ojczyzny, przeprowadzanie okresowych ćwiczeń wielostronnych, nabywanie zdolności ognia dalekiego zasięgu oraz zwiększenie naszej świadomości domeny morskiej, aby „utwardzić" naszą postawę wojskową w Grupie Wysp Batanes oraz w prowincjach Ilocos Norte, Cagayan i Isabela. W zasadzie lepiej jest odstraszyć Chiny dzisiaj, niż cierpieć przyszły kryzys polityczny, gdyby zaistniała sytuacja wymagająca od USA zwrócenia się do naszego rządu o wykorzystanie naszych północnych prowincji jako platformy startowej dla operacji obronnych na Tajwanie. 

Po czwarte, musimy lepiej przeciwdziałać działaniom dezinformacyjnym Chińskiej Partii Komunistycznej (KPCh), cyberatakom oraz ukierunkowanej kooptacji kluczowych instytucji rządowych i urzędników, lokalnych polityków, społeczności filipińsko-chińskich, przedsiębiorstw i szkół, między innymi. Wysiłki zjednoczonego frontu KPCh mają na celu infiltrację demokratycznych państw i społeczeństw, ich podważenie od wewnątrz oraz kształtowanie dyskursu politycznego wspierającego ich interesy. Podobnie jak lokalny ruch komunistyczny, to wyzwanie wymaga podejścia całego narodu, aby zająć się jego wszechobecnymi skutkami w naszej biurokracji i społeczeństwie. 

Wreszcie musimy poważnie rozważyć ustanowienie struktury podobnej do NATO, która traktuje region jako jeden teatr operacji. Powinna zapewnić kierunek strategiczny, zsynchronizować operacje morskie, powietrzne i straży przybrzeżnej oraz wdrożyć holistyczne podejście do przeciwdziałania chińskiej przewadze w zakresie anty-dostępu i zaprzeczenia obszaru (A2/AD). Powinna również zwiększyć odporność gospodarczą państw uczestniczących i rozwiązać ich problemy z łańcuchem dostaw, które wpływają na bezpieczeństwo narodowe. Dialog Bezpieczeństwa Północnoazjatyckiego mógłby obejmować Filipiny, wraz z Japonią, Koreą Południową, Australią, Kanadą i być może Tajwanem jako państwo obserwator. 

Podsumowując, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Trumpa nie powinna być powodem do rozpaczy. Raczej zmusza ona kraje takie jak Filipiny do opracowania własnych kierunków działania opartych na ich podstawowych interesach narodowych oraz sposobów obejścia, aby złagodzić bardzo niestabilne i niepewne środowisko regionalne. W końcu Filipińczycy powinni polegać na sobie w kształtowaniu własnej przyszłości, w budowaniu narodowej woli ochrony swoich suwerennych praw i obrony swojej suwerenności oraz w przeciwstawianiu się tym, którzy narażają swoich rodaków na niebezpieczeństwo. – Rappler.com

Rommel Jude G Ong jest emerytowanym kontradmirałem Marynarki Wojennej Filipin, który zakończył swoją służbę jako jej wicedowódca.